15 Şubat 2023

Brodie Raporu

"Bütün Yahoo ulusu içinde, yalnızca büyücüler gerçekten ilgimi uyandırdı. Halk onlara, karıncaya veya kaplumbağaya veya arzu ettikleri varlığa dünüşme yetkisini mal eder; kuşku duyduğumu fark eden biri bana bir karınca yuvası gösterdi, sanki bu kanıtmış gibi. Yahoolar bellekten yoksundur veya yok gibi bir şeydir; leopar akınlarının neden olduğu yıkımları anlatırlar, ama kendilerinin mi, yoksa atalarının mı gördüğünü, hatta bir düş mü olduğunu bilmezler. Büyücülerin ise bellekleri vardır, ama zayıftır; sabah veya önceki geceki olayları günün akşamında anımsayabilirler. Geleceği kestirme yetenekleri de vardır; örneğin, sakin bir güvenle bildirirler: Bir sinek ensemi sıyırıp geçecek veya çok geçmeden bir kuşun ötüşünü duyacağız. Yüzlerce kez, bu ilginç yeteneğin tanığı oldum. Bu konuya çok kafa yordum. Geçmiş, şimdi ve geleceğin en ince ayrıntısına kadar, Tanrı'nın kehanet gibi belleğinde ve O'nun sonsuzluğunda var olduğunu biliyoruz; garip olan, insanların bilgisizce geriye bakıyor olabilmelerine karşın, ileriye dönme hakkını elde edememeleridir. Daha dört yaşındayken, Norveç'ten gelen yüksek bordalı yelkenli gemiyi gördüğümün berrak bir anısını saklıyorsam, olmaya hazırlanan bir şeyi birinin önceden kestirmeye yetenekli olmasına neden şaşırmalı? Felsefi açıdan bakılırsa, bellek, geleceğin kahinliğinden daha küçük bir mucize değildir; yarınki gün bize, hala anımsadığımız, İbranilerin Kızıl Denizi aşmasından daha yakındır."

Jorge Luis Borges 

"Sıkıntımızın ne kadar sürdüğünü bilmiyorum. Rahmetli babam bir gün, paranın centavos veya pesosla ölçüldüğü gibi, zamanın günlerle ölçülemeyeceğini, çünkü bütün pesolar aynıyken, her gün, hatta her saatin farklı olduğunu söylemişti. Ne dediğini pek anlamamıştım, ama cümlesi belleğime kazılı kaldı."

Jorge Luis Borges, Juan Morana 

"Uyku, bilindiği gibi, eylemlerimizin en gizemlisidir. Yaşamımızın üçte birini ayırırız ve onu anlamayız. Kimilerine göre uyanıklığımızın gölgede kalmasından başka bir şey değildir; kimileri için de aynı zamanda geçmiş, şimdi ve geleceği içeren karmaşık bir durumdur, daha başkaları için ise kesintisiz bir düşler dizisidir." 

Jorge Luis Borges, Yaşlı Bayan 

"Karşılıklı kinleri nasıl ve neden doğmuştu? Yüzyıl sonra, son düellolarının sağladığından başka ünü olmayan iki adamın karanlık öyküsünü nasıl yeniden kurmalı? Reyles'in babasının, Laderecha adlı ve "kaplan bıyıklı" bir ustabaşının, sözlü olarak toparladığı bazı ayrıntıları, unutma ile belleğin eş ölçüde yaratıcı olmasından ötürü, pek inanmadan aktaracağım." 

Jorge Luis Borges, Öteki Düello 

Markos'a Göre İncil

"Markos'a göre İncil'i bitirdikten sonra, öteki üçünden birini okumak istedi; baba, daha iyi anlamaları için, bitirdiğine yeniden başlamasını rica etti. Espinosa, çocuklar gibi, yenilik ve çeşitlemeden çok, tekrarı sevdiklerini kavradı. Bir gece Tufan'ı düşledi, bu şaşılacak bir şey değildi; geminin yapımında çekiç sesleri onu uyandırdı, yıldırım düştüğünü sandı. Gerçekten de hafifleyen yağmur, yeniden boşanmaya başlamıştı." 

Jorge Luis Borges

13 Şubat 2023

QUIET NIGHT THOUGHTS

Before my bed 

there is bright moonlight 

So that it seems 

like frost on the ground;


Lifting my head 

I watch the bright moon, 

Lowering my head 

I dream that I'm home. 

Li Po

"As a member of society, in the daytime going to work, earning his living, paying his debts, respecting the old, bringing up the young, every man must make use of a great deal of Confucian illumination of the Tao; but he must also liberate himself at times, as an individual, from all this and escape from what would be called his real problems together with their potentially illuminated solutions; letting the light of the Tao itself be reflected in his dreams at night; which are no less part of his life and of his humanity. 

Li Po is the Taoist in this pair of poets, and his constantly recurring symbol is the reflected light of the Moon at night; whilst Tu Fu is the Confucian who from early childhood made the Phoenix his symbol, the Fire Bird symbolising the Yang.

[..]

The name of his original home would therefore have meant very little to his contemporaries, who must be excused also for not knowing his place of birth because he spent most of his life travelling and had the romantic habit of speaking of many places he particularly liked as if they were his own home.

[...]

This difference is very important to the reader of Chinese poetry (though the apparatus of our language obscures it in translation) for Chinese poetry tends to be in the most concise and so most generalised form of the Chinese language; which is not the same as 'vague', but is such as to achieve vividness by giving greatest freedom to the reader's own imagination - in a scene that the poet himself has set. Something similar can also be observed in Chinese painting, which does not so much invite the viewer to take the artist's seat as to take his own walk in the landscape. (The translator of Chinese poetry has often to determine the walk more precisely than the original; but he cannot translate it into anything less than his own language requires.)"

Li Po and Tu Fu: Poems Selected and Translated with an Introduction and Notes by Arthur Cooper 

"Bir şey olmak, geri kalan hiçbir şey olmamaktır. Bu karmaşık sezgi, insanları bir şey olmamanın, bir şey olmaya, bir tek şey olmaya üstün geldiği ve bir anlamda, böylece her şey oldukları inancına yöneltmiştir."

Jorge Luis Borges 

05 Şubat 2023

Tlön, Uqbar, Orbis Tertius 

"Koridorun ta öbür ucundan ayna bizi gözlüyordu. Aynalarda ürkünç bir yan olduğu görüşünde birleştik. (Gecenin geç saatlerinde bu türden bir keşif kaçınılmazdır).  Derken Bioy Casares, Uqbar'lı kafirlerden birinin, insanın sayısını çoğalttıkları için aynaları ve çiftleşmeyi tiksinç saydığını hatırladı."

Jorge Luis Borges, Yolları Çatallanan Bahçe